Yabancı sermaye ile şirket kurmak çoğu girişimcinin merak ettiği konulardan biri. Biz de hazırladığımız yazı dizisinde konuyla ilgili aklınıza takılan soruları cevaplamak istedik.

Dünya genelinde ülkeler yabancı sermayeyi ülkelerine çekmek ve yatırımları arttırabilmek amacı ile yabancı yatırımların önünü açan düzenlemeleri yürürlüğe geçirmektedirler. Bu doğrultuda Türkiye’de de 2003 yılında kabul edilen Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu (“Kanun”) ile yabancı yatırımlar ve kurulan şirket sayısı artmıştır.

Yabancı Sermaye ile Şirket Kuruluşu için Yapılan Düzenlemenin Hedefi Nedir?

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile:

• Doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesi,
• Yabancı yatırımcıların haklarının korunması,
• Yatırım ve yatırımcı tanımlarında uluslararası standartlara uyulması,
• Doğrudan yabancı yatırımların gerçekleştirilmesinde izin ve onay sistemi yerine bilgilendirme sistemi getirilmesi,
• Tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların artırılması amaçlanmıştır.

Yabancı Sermaye ile Şirket Kurma Aşamalarında Neler Değişti?

Yabancı yatırımcıların, daha önceden Hazine Müsteşarlığı’ndan almaları gereken ön izinler ile yabancı ortak başına asgari 50.000 Dolar tutarındaki yabancı sermayenin Türkiye’ye getirilmesine ilişkin yükümlülükler kaldırılmıştır. Düzenleme ile yabancı yatırımcılara yerli yatırımcılarla aynı hak ve imkanlar tanınarak, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen tüm şirket türlerinin kurulmasına imkan tanınmıştır.

Yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile bu ülkelerde yerleşik tüzel kişilerin Türkiye’de kurulacak olan bir tüzel kişiliğe veya kurulu tüzel kişi ortaklığa, yabancı sermaye getirmek suretiyle ortak olarak katılmaları Kanun’da da açıkca belirtildiği üzere serbest olup, yabancı yatırımcıların Türkiye’deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kâr, temettü, satış, tasfiye ve tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar karşılığında ödenecek meblağlar ile dış kredi ana para ve faiz ödemelerini, bankalar veya özel finans kurumları aracılığıyla yurt dışına aktarılması da serbest bırakılmıştır.

Kanun ile getirilen eşit işlem ilkesi gereği yabancı yatırım ile kurulacak olan şirketler Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen şirketler ile Borçlar Kanunu’nda düzenlenen adi şirketlere ilişkin hükümlere tabi olacaklardır. Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca ortaklıklar, Kolektif Şirket, Komandit Şirket, Anonim Şirket, Limited Şirket ve Kooperatif olarak belirtilmiştir. Kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketleri olarak sınıflandırılmıştır.

Günümüzde genel olarak şirket kuruluşlarında büyüme ve yatırımlar hedeflendiği için yabancı yatırım olsun olmasın daha kurumsal bir yapı olduğu için sermaye şirketi olarak şirket kuruluşu tercih edilmektedir. Yabancı ortaklı ya da doğrudan yabancı sermayeli olarak kurulacak olan Limited ya da Anonim Şirketleri kuruluş işlemleri temel olarak Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen şirket kuruluş işlemleri bakımından ayrışmamaktadır. Ancak yabancı ülke vatandaşı olan gerçek ya da tüzel kişi-ortak için ek belge ve süreçler işlemektedir.

Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşu için Gerekli Adım ve İşlemler

Temel olarak her şirket kuruluşunda olduğu gibi öncelikle şirketin unvanı, faaliyet konusunun kapsamı, merkezi, müdür/temsilcinin kim olacağı, sermaye ve paylar belirlenmelidir. Potansiyel Vergi Kimliği üzerinden bir banka hesabı açarak (şirketin türüne ve sermaye tutarına bağlı olacak) Yeni Ortaklık sermayesinin 1 / 4’ünü (% 25) bu hesaba yatırılması gerekmektedir. Şirket belgelerinin noter onaylı suretlerinin merkezi sicil kayıt sistemine kaydedilmesi ve aşağıda sayılan belgeler ile ilgili ticaret sicil müdürlüğüne başvuruda bulunulması gerekmektedir:

• Ticaret odası kayıt dilekçesi,
• Kuruluş bildirim formu,
• Noter tasdikli şirket ana sözleşmesi,
• Yabancı ortak gerçek kişi ise tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti ve potansiyel vergi numarası dökümü,
• Yabancı ortak tüzel kişi ise apostil şerhini içeren veya Türk konsolosluğundan onaylı şirketin kayıtlı bulunduğu sanayi veya ticaret odasınca veya yetkili mahkemelerce tanzim edilmiş faaliyet belgesi ve sicil özetinin noter onaylı tercümesi,
• Kuruluş işlemlerini yürütecek gerçek kişiye verilen noter onaylı tercüme edilmiş vekaletname,
• Noter onaylı Yetkililerinin şirket unvanı altında imza beyannamesi (tescil talepnamesi),
• Tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontları,
• Sermayenin on binde dördünün Rekabet Kurumu’nun hesabına yatırıldığını gösteren tahsil edildi kaşeli ve imzalı banka dekontu,
• Ticaret Odası Kayıt beyannamesi.

Bu noktada görüleceği üzere yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile bu ülkelerde yerleşik tüzel kişiler özelinde ibraz edilecek belgelerin orjinalleri Türkiye dışında düzenlenmiş olacağı için bu belgelerin apostil şerhinin alınıp, tercümelerinin konsolosluk ya da noterler tarafından onaylanması gerekmektedir. Türk vatandaşı olmayan şirket ortakları için ilgili vergi dairesinden potansiyel vergi numarası alınmalıdır.

Bütün bu işlemlerin tamamlanmasından sonra şirket, ticaret sicil müdürlüğünce tescilinden itibaren tüzel kişilik kazanacaktır. Akabinde, müdür ya da temsilciye imza sirküleri düzenlenmesi, defter tasdikleri, vergi levhası alınması gibi işlemler gerçekleştirilebilecektir. Ayrıca Ticaret Sicil Memurlukları kuruluş aşamasında doldurulan “Şirket ve Şube Kuruluş Bildirim Formu ve Dilekçesi”nin bir nüshasını, şirket tescil ve ilana tabi her türlü ana sözleşme değişikliklerinin bir nüshasını, kendilerine iletilen “Ortaklar Listesi” veya “Hazirun Cetveli”nin bir nüshasını, Ekonomi Bakanlığı’na gönderirler.

Bununla birlikte yabancı sermayeli şirketlerin sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Faaliyet Bilgi Formu” çerçevesinde yıllık bazda ve her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar, sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu” çerçevesinde, ödemeyi takip eden 1 ay içinde ve mevcut yerli veya yabancı ortakların kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri “Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu” çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır.

Yabanı Sermayeli Şirket Kurma Adımlarında Çok Sık Değişiklik Olur Mu?

Söz konusu işlemler ve gerekli belgelere ilişkin olarak Ticaret odalarının bilgi sayfaları güncellenebilmektedir. Bu doğrultuda zamansal ve ekonomik anlamda tasaarruf yapabilmek için kuruluş aşamalarında ve sonraki şirket işlemlerine ilişkin olarak profesyonel destek alınması gerekmektedir.

Kaynak: https://www.parasut.com/blog/yabanci-sermayeli-sirket-kurulus-adimlari