Tek Beyanname Nasıl Geldi?
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ilk kez mali hükümlerle ilgili önemli değişiklikler getiren 6728 sayılı torba Kanunun 16 ncı maddesi ile 193 sayılı GVK’na eklenen madde 98/A’da kendine yer bulmuştur. Amaç vergi mevzuatı gereği düzenlenen beyannameler ile SGK mevzuatı gereği (5510 sayılı Kanun-madde 86) düzenlenen aylık prim ve hizmet beyannamelerini birleştirip tasarruf etmek, kayıtlı ekonomiye katkı sağlamak, bürokrasiyi azaltmaktı.
Mevzuat Dayanakları
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin dayanağı olan mevzuat şu şekildedir; 193 sayılı Kanunun 98/A maddesi, 5510 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi ve 100 üncü maddesi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesi, 1, 2, 3, 4 ve 5 Sıra Nolu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliğleri
Ne Zaman Başladı?
İlk uygulama özel sektör mükellef/işverenleri için (bankalar hariç) pilot iller olan Kırşehir’de 01.06.2017’de, daha sonra Çankırı, Amasya, Bartın’da 01.01.2018’de başladı. Diğer tüm iller için ise Tebliğ değişikliği ile 01.07.2018 yürürlük tarihi olacaktı. Bu tarih de 29.05.2018 tarihli Tebliğle 01.10.2018 tarihi olarak değiştirilmişti. 27.10.2018 tarihli tebliğ ile bu tarih tekrar 01.07.2019 olarak değiştirilmiştir.
İçeriği Ve Verilme Süresi
Mükelleflerce “vergi kanunlarına göre bir ay içinde yaptıkları ödemeleri veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile bunlardan kestikleri vergileri” ve işverenlerce “5510 sayılı Kanuna göre sigortalıların cari aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini” içeren Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri ertesi ayın 23 üncü günü saat 23:59’a kadar elektronik ortamda vergi dairelerine gönderilmesi gerekiyor.
Alt işverenler, asıl işverenin Kurum işyeri sicil numarası ve kendilerine ait alt işveren kodunu yazarak çalıştırdıkları sigortalılar için Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini verecekler. 3 ayda bir muhtasar beyanname veren ve sigortalı çalıştıran mükellefler artık Muhtasar ve Prim hizmet beyannamesine her ay verecekler. İşçi çalıştırmayan mükellefler ise 3 ayda bir beyanname vermeye devam edebilecekler. Meslek mensubu mali müşavirler de beyannamenin verilmesinden mükellefler/işverenlerle birlikte sorumlu olacaklar.
Beyannameler hatalı doldurularak verilmişse süresi geçsin ya da geçmesin düzeltilmiş beyanname verilebilecek. Sonradan verilen düzeltilmiş beyannameler Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 103 üncü maddesine göre aylık prim ve hizmet bildirgelerinin incelenmesi gibi incelenerek işleme alınacak.
Cezası Nedir?
Usulsüz düzenlenen muhtasar ve prim hizmet beyannameleri için hem vergi daireleri hem sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezleri ayrı ayrı ceza uygulayabilecekler.
5510 sayılı kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının m bendine göre muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde sigortalıların, çalışma gün sayılarının, sigorta primine esas kazanç tutarlarının eksik bildirildiği veya hiç bildirilmediği işyerleri için;
- Beyanname asıl ise, asgari ücretin 2 katını geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin 1/5’i kadar,
- Beyanname ek ise, asgari ücretin 2 katını geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin 1/8’i kadar,
- Ek beyanname düzenlenmesi eksik gün bildiriminden kaynaklanıyorsa, asgari ücretin 2 katını geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin 1/2’si kadar,
- Beyannamenin usulsüz düzenlendiği; mahkeme kararıyla, SGK’nın denetim elemanlarının tespitleriyle, diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının tespitleriyle ve bankalardan, döner sermayeli kuruluşlardan, diğer kamu idareleriyle kamu kurum ve kuruluşlarından alınan bilgi ve belgelerle anlaşılması halindeyse beyanname asıl veya ek olsun olmasın işveren eğer;
- Kamu idarelerinden ise veya bilanço usulüne göre defter tutuyorsa, asgari ücretin 3 katını geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücret kadar,
- Diğer defterleri tutuyorsa, asgari ücretin 2 katını geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin yarısı kadar,
- Defter tutmakla yükümlü değilse, asgari ücreti geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin 1/3’ü kadar,
- Beyannamede sadece eksik sigorta primine esas kazanç tutarı varsa, asıl veya ek olsun olmasın, asgari ücretin 1/10’u ile 2 katı arasında olmak üzere, tespit edilen kazanç tutarı kadar, idari para cezası uygulanacaktır.
Ayrıca 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının n bendine göre de sigortalıların yaptığı işe uygun meslek adı ve kodunun beyannamede belirtilmemesi halinde, asgari ücreti geçmemek üzere, sigortalı başına asgari ücretin 1/10’u kadar idari para cezası uygulanacaktır.
213 sayılı VUK’na göre de muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verilmemesiyle veya usulsüz verilmesiyle ilgili ceza vardır.
Neden Uzatıldı?
Uygulamaya ilk önce başlanan Kırşehir’de nasıl sorunlarla karşılaşılacağı ortaya çıkmıştır. Kırşehir diğer illere nisbeten daha küçük bir ildir, işletme sayılı ve iş hacmi daha azdır. Buna rağmen uygulamanın yürümesinde sıkıntılar çıkmıştır. Sistemsel yavaşlık, kurumlar arası onayların geç gelmesi veya gelmemesi, mevzuat eksikliği, mükellef ve işverenlerin uygulamanın bilinmeyen yönleriyle ilgili tedirginlikleri ön plana çıkmıştır.
Uygulama işleyişi SGK ve VEDOP sistemleri arasında çalışacak. İki sistemin koordineli çalışmasında yeterli hız ve sağlıklı veri akışına dair şikayetler bulunmaktadır. Sisteme aynı anda yüklenen beyannamelerin aynı anda farklı kurumlarca değerlendirilmesi, işleme alınması gerekmektedir.
Kurumsal firmalarda farklı pozisyonlar ve departmanlar arasında ücret gizliliği kuralı bulunmaktadır. Büyük firmalar için de tek şifre getirilmesi ücret gizliliği sorununu beraberinde getirmektedir. Sadece ücret değil işyerlerinin kazançlarının ve çalışanların kişisel verilerinin görünürlüğünün açık hale gelme tereddütleri de bulunmaktadır.
Kırşehir ilinden sonra tüm Türkiye’de uygulanması planlanan muhtasar ve prim hizmet beyannamesi uygulaması ertelenmiş ve 3 ayrı pilot ilde daha denemeye koyulmuş, tüm ülkedeki uygulama da 01.10.2018 tarihine ertelenmişti. Belirtilen tereddütlerden dolayı tüm ülkede planlanan uygulama 9 ay daha ertelenip 01.07.2019 tarihine bırakıldı.
31.10.2018
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
